دکتر مسعود رسولی، دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور:فاصله زیاد سرانه مصرف گوشت در ایران نسبت به دنیا یکی از برنامه‌های انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور برای سال 1404، گسترش صنعت گوشت و مرغ شناسنامه‌دار و بسته‌بندی‌شده در سراسر کشور است. هدف از این کار هم آن است که هتل‌ها، رستوران‌ها و کترینگ‌ها نیز بتوانند محصولات مورد نیاز خود را از محل‌های مجاز و شناسنامه‌دار تأمین کنند. همچنین این انجمن قصد دارد که به دستگاه‌های نظامی، انتظامی و سایر ارگان‌ها نیز خدمات ارایه دهد تا آنها نیز محصولات باکیفیت و استانداردی دریافت کنند.
در سال ۱۴۰۳ تنظیم بازار گوشت و مواد پروتئینی چه وضعیت و مشکلاتی داشت و برای اینکه بازار با چالش کمتری تنظیم شود، چه پیشنهادی دارید؟
سال گذشته (1403) پنجمین دوره‌ای بودکه این انجمن در طرح توزیع گوشت دولتی همکاری داشته است. این انجمن از امکانات بسیار خوبی در سطح کشور برخوردار است که از جمله آنها می‌توان به ۱۵۰ کارخانه عضو، ۱۰۰ هزار نفر نیروی کار، 2 هزار و 700 خودروی یخچال‌دار و 7 هزار شعبه فروشگاه زنجیره‌ای و غرفه‌های میادین اشاره کرد. در حال حاضر، گوشت تنظیم بازار برای یک شبکه مشخصی تعریف شده است، زیرا توزیع گوشت و مرغ تازه نیازمند لجستیک مناسب و زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری خاصی است.
به عنوان مثال، در تابستان سال گذشته، تولید داخلی به میزان کافی نبود و قیمت آن افزایش یافت؛ در نتیجه، دولت تصمیم گرفت گوشت تازه وارد کند. در ابتدا قرار بود این گوشت در میدان بهمن توزیع شود، اما مشخص شد که با توجه به مشکلات تخلیه، استفاده و توزیع، امکان ارایه آن به‌صورت تازه وجود ندارد و به دلیل شرایط محیطی، احتمال فاسد شدن آن بالا بود. در نهایت، دولت تصمیم گرفت که توزیع گوشت را به انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور بسپارد. این اتفاق دقیقاً در مرداد سال 1403 رخ داد، حتی در روزهایی که به دلیل گرمای هوا، بسیاری مناطق تعطیل شد یا مناسبت‌هایی مانند عاشورا و تاسوعا بر توزیع تأثیر گذاشت. با این حال، این مجموعه توانست حدود 8 هزار و 600 تن گوشت تازه وارداتی دولت را بدون اینکه حتی یک گرم آن فاسد شود، توزیع کند.
تمام امکاناتی که برای این کار در اختیار داشتیم، متعلق به بخش خصوصی بود و این موضوع نشان داد که برای توزیع گوشت، وجود نرم‌افزارهای مدیریت توزیع و حسابداری، همچنین سخت‌افزارهایی مانند خودروهای یخچال‌دار و سردخانه‌ها ضروری است. سال 1403 نیز این انجمن حدود ۳۳ هزار تن گوشت گرم گوسفندی و حدود ۳۴ هزار تن گوشت گرم گوساله را در شبکه توزیع کرده که این امر کمک بزرگی به تنظیم بازار کرده است. زیرا اقشاری از جامعه وجود دارند که از نظر اقتصادی کم برخوردار هستند و شاید گوشت تنظیم بازاری و گوشت دولتی بتواند به آنها کمک کند تا بتوانند مقدار بیشتری گوشت خریداری کنند و نیازهای پروتئینی و اسیدهای آمینه ضروری بدن خود را تأمین کنند. از طرفی، این موضوع می‌تواند به تعدیل بازار گوشت داخلی کمک کند و تأثیری مثبت بر سایر کالاها مانند مرغ، حبوبات و دیگر محصولات داشته باشد و در نهایت به تنظیم بازار این کالاها کمک کند. این مجموعه همیشه به عنوان بخشی از بازوی اجرایی دولت فعالیت داشته و این‌گونه نیست که اصرار کنیم به گوشت وارداتی داشته باشد.
منافع صنف ما در این است که مردم بتوانند خرید کنند و هرچقدر قدرت خرید مردم بالاتر باشد و رضایت آنها از قیمت و کیفیت بیشتر شود، فروش ما نیز افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه سود ما نیز بیشتر خواهد شد. سال گذشته، دولت تصمیم گرفت گوشت داخلی را با قیمتی خریداری کند و با اعمال یارانه، آن را برای توزیع در اختیار ما قرار دهد که این کار انجام شد. بنابراین، هدف ما صرفاً واردات گوشت نیست، بلکه تأکید ما بر این است که گوشت از منابع داخلی و خارجی با قیمت مناسب و کیفیت مطلوب در میان مردم توزیع شود و در کنار آن، صنعت نیز گسترش بیابد.
اما در مورد پیشنهاد هم باید بگویم که این انجمن تاکنون پنج دوره توزیع گوشت تنظیم بازاری دولت را بر‌عهده داشته و سال‌هاست که در توزیع مرغ نیز فعالیت می‌کند. به هر حال شرایط بازار به مرور زمان تغییر می‌کند، الگوی خرید و مصرف مردم دگرگون می‌شود و روش‌های خرید کاملاً متحول شده‌اند. تا همین چند سال پیش، اکثر مردم مرغ کامل خریداری می‌کردند، آن را به خانه می‌بردند، پاک می‌کردند و مصرف می‌کردند، اما امروزه اغلب مردم تمایل دارند که بسته‌بندی‌های آماده را خریداری کنند و قطعات مورد نیاز خود را به صورت پاک شده و آماده مصرف تهیه کنند. البته سال‌ها در این زمینه تلاش شده تا اعتماد مردم جلب شود. من به یاد دارم که حدود ۱۱ سال پیش در همین شهر تهران، بسیاری از مردم به گوشت بسته‌بندی و قطعه‌بندی‌شده اعتماد و اعتقادی نداشتند، اما تلاش شد که این اعتماد جلب شود و الگوی مصرف تغییر کند. این تغییر نه‌تنها به نفع مردم و سلامت جامعه، بلکه به نفع صنعت و دولت نیز بوده است.
به عنوان مثال، در حال حاضر حدود 2 میلیون و 800 هزار تن مرغ در کشور تولید می‌شود که حدود ۷۰۰ هزار تن آن شامل پوست، دنبالچه، چربی، نوک بال و ضایعات است. این ۷۰۰ هزار تن را می‌توان به چرخه صنعت بازگرداند تا مجدداً مورد استفاده قرار بگیرد، به محیط زیست آسیب نرساند و به اقتصاد کشور کمک کند. در این روش، مردم محصولی آماده و پاک‌شده خریداری می‌کنند و زباله آن را دور نمی‌ریزند که این مسأله می‌تواند تأثیرات مثبتی بر محیط زیست و اقتصاد کشور داشته باشد.
بر همین اساس پیشنهاد ما این است که دولت برای تأمین و توزیع سایر کالاها، چه از محل واردات و چه از تولید داخلی، برنامه‌ریزی مشخصی داشته باشد. تأمین این کالاها نیازمند پیش‌نیازهایی است که باید به‌درستی در چرخه تولید، توزیع و فروش مورد توجه قرار بگیرد. پیشنهاد ما این است که دولت در مورد سایر کالاها، دستورالعمل و شیوه‌نامه‌ای مشخص تدوین کند. بارها تجربه شده که با تغییر مسئولان و مدیران، ایده‌ها و طرح‌های جدیدی ارایه شده و در برخی موارد، دوباره از ابتدا تلاش شده تا روش‌های توزیع از نو طراحی شود. درحالی‌که قبلاً روش‌هایی اجرا شده و کشور هزینه‌هایی را برای آزمون و خطا پرداخت کرده است تا به یک الگوی درست و مناسب در توزیع کالاها برسد.
در جلسه تنظیم بازار کشور، این موضوع را با دکتر مفتح قائم مقام محترم وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی مطرح نمودم و وی پیشنهاد نمودند که شیوه‌نامه‌ای تدوین شود و به تأیید دکتر موسوی، معاون وزارت صمت برسد. این شیوه‌نامه باید برای صنف ما مشخص کند که از تأمین مواد اولیه و اقلام مورد نیاز مانند لاشه گوشت و مرغ تا مراحل تولید، توزیع و رسیدن محصول به دست مصرف‌کننده، همه‌چیز طبق یک روش مناسب و قابل‌کنترل انجام شود. این شیوه‌نامه علاوه بر اینکه خیال دولت را از روند تولید و توزیع آسوده و مطمئن می‌کند، باعث می‌شود که مردم نیز از کیفیت و نحوه تأمین کالا مطمئن باشند.
تجربه نشان داده که برخی طرح‌هایی که در گذشته اجرا شده‌اند، به دلیل نداشتن تداوم، گسسته باقی مانده‌اند و بعد از مدتی متوقف شده‌اند، اما اگر با یک برنامه‌ریزی پیوسته و منسجم می‌توان هم برای اجرای آن برنامه‌ریزی کرد و هم ایرادات و نواقص موجود را شناسایی و اصلاح کرد. این کار به ما کمک می‌کند که یک چرخه مناسب و پایدار برای تولید و توزیع وجود داشته باشد که منجر به ارایه خدمات به بهترین شکل به مردم شود.
موضوعی که برای من، به‌عنوان یک دکتر دامپزشک قسم‌خورده بسیار مهم است، این است که فرآورده‌های گوشتی و خام دامی با سلامت و بهداشت کامل به دست مصرف‌کنندگان برسد. ممکن است گوشت و مرغی از نظر بهداشتی تأیید شده باشد، اما هرچقدر زنجیره سرد و بهداشت آن دقیق‌تر رعایت شود، مواد مغذی آن بهتر حفظ خواهد شد. تلاش ما این است که محصولات به‌گونه‌ای به دست مشتریان برسد که سالم‌تر و باکیفیت‌تر باشد. علاوه بر این، بر تبلیغ و فرهنگ‌سازی گوشت و مرغ بسته‌بندی‌شده و شناسنامه‌دار تمرکز شده است. این شناسنامه‌دار بودن از این جهت اهمیت دارد که اگر مشکلی به وجود آید، امکان ردیابی، کنترل و پیگیری آن وجود دارد. شرکت‌هایی که به‌صورت رسمی و در حوزه بسته‌بندی فعالیت می‌کنند، تحت نظارت‌های بهداشتی مستقیم قرار دارند و این نظارت‌ها کاملاً دقیق و مستمر است.
در مورد انجمن نیز خوشبختانه این صنعت رشد و گسترش چشمگیری داشته است. در گذشته، این صنعت بسیار کوچک بود، تعداد شرکت‌ها اندک و حجم فعالیت آنها محدود بود و در بسیاری از حوزه‌ها ما را چندان جدی نمی‌گرفتند. اما باور ما این بود که این صنعت باید راه‌اندازی شود. حقیقت این است که رسانه‌ها نیز در این مسیر نقش مهمی داشتند و کمک کردند که تبلیغ و فرهنگ‌سازی صورت بگیرد و این صنعت به جایگاه بهتری برسد. هدف ما همیشه یک هدف خیر بوده است، به‌گونه‌ای که مشتری از نظر کیفیت، سلامت و قیمت راضی باشد و این رضایت، خود عاملی برای توسعه و گسترش صنعت ما شده است.
منبع: اقتصاد سبز