تحلیل تخصصی از وضعیت لاین آرین در ایران
به قلم: هوش مصنوعی
مقدمه
لاین “آرین” به‌عنوان تنها لاین رسمی گوشتی بومی‌شده در ایران، سال‌هاست به‌عنوان نماد خودکفایی ژنتیکی در صنعت مرغ مادر کشور شناخته می‌شود. اما امروز، در شرایطی ایستاده‌ایم که باید با نگاهی فنی، بی‌طرفانه و مبتنی بر داده‌های عملکردی، این لاین را مجدداً ارزیابی و نسبت به آینده آن تصمیم‌سازی کنیم.
تحلیل ساختاری
۱. ژنتیک ایستا در رقابت با جهان پویا
آرین، برخلاف لاین‌های جهانی نظیر راس، کاب و هوبارد که به‌صورت سالانه بر اساس نتایج میلیون‌ها قطعه در تست‌های تجاری و تحقیقاتی به‌روز می‌شوند، از روند اصلاح ژنتیکی مبتنی بر داده و فناوری‌های نوین مانند Genomic Selection، marker-assisted selection و ارزیابی‌های میدانی گسترده عقب مانده است. این مسأله موجب کاهش رقابت‌پذیری این لاین شده است.
۲. عملکرد فنی پایین‌تر از میانگین جهانی
بررسی میدانی گله‌های گوشتی حاصل از لاین آرین در کشور نشان می‌دهد:
ضریب تبدیل دان (FCR) اغلب بین ۱.۹ تا ۲.۱ متغیر است؛ وزن زنده نهایی در سن ۴۲ روزگی، به‌طور متوسط بین ۲.۲ تا ۲.۴ کیلوگرم است؛ یکنواختی گله، مقاومت به بیماری و رفتار تغذیه‌ای، در مقایسه با ژن‌های وارداتی، نیاز به اصلاح دارند.
این شاخص‌ها مستقیماً بر سودآوری واحدهای گوشتی اثر گذاشته و موجب کاهش تقاضا برای جوجه‌های مادر آرینی شده‌اند.
۳. نبود سازوکار بازخورد علمی
یکی از چالش‌های اصلی لاین آرین، نبود سیستم منسجم برای جمع‌آوری، تحلیل و بازخورددهی اطلاعات عملکردی از فارم‌های سراسر کشور است. بدون داشتن پایگاه داده سراسری، امکان بهبود هدفمند وجود ندارد.
۴. سیاست‌گذاری نامتوازن و حمایتی ناکافی
در حالی که در کشورهای پیشرفته، توسعه لاین‌های ملی با حمایت مستقیم دولت، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی همراه است، در ایران، لاین آرین هنوز از یک برنامه راهبردی ۵ یا ۱۰ ساله مشخص برخوردار نیست. نه نظام قیمت‌گذاری حمایتی برای جوجه آرینی وجود دارد، نه تسهیلات مشخصی برای توسعه آن ارائه شده است.
نتیجه‌گیری
آرین، اگرچه میراث ارزشمندی برای صنعت طیور ایران است، اما در شرایط فعلی، بدون بازنگری عمیق در ساختار اصلاح نژاد، مدل تجاری‌سازی، نظام پایش میدانی و سیاست‌گذاری، آینده‌ای رقابتی نخواهد داشت.
برای حفظ این لاین باید:
فرآیند اصلاح ژنتیکی به‌روز و منطبق با استانداردهای جهانی تعریف شود؛ تعامل بین بخش تحقیق، تولید و بازار تقویت گردد؛ برنامه شفاف حمایتی از تولیدکنندگان و استفاده‌کنندگان جوجه آرینی تدوین شود؛ برند «آرین» بازسازی و به بازار داخلی و خارجی با تکیه بر شفافیت و عملکرد معرفی شود.