اقتصادسبز آنلاین: بازار تخم‌مرغ ایران در ماه‌های اخیر شاهد تحولی چشمگیر بوده است؛ تحولی که ریشه در افزایش تولید و عرضه این محصول اساسی دارد.
اقتصادسبز آنلاین: بازار تخم‌مرغ ایران در ماه‌های اخیر شاهد تحولی چشمگیر بوده است؛ تحولی که ریشه در افزایش تولید و عرضه این محصول اساسی دارد. در حالی‌که تخم‌مرغ به‌عنوان یکی از منابع اصلی تامین پروتئین در سبد غذایی خانوارهای ایرانی شناخته می‌شود، افزایش تولید آن در سال جاری، منجر به تعدیل قیمت‌ها و کاهش فشار بر مصرف‌کنندگان شده است.
در شرایط کنونی که تخم‌مرغ به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع پروتئینی در سبد غذایی خانوارهای ایرانی محسوب می‌شود، مدیریت دقیق و هوشمندانه تولید، توزیع و صادرات این محصول به یکی از اولویت‌های اصلی اقتصادی کشور تبدیل شده است. افزایش هزینه‌های تولید و نوسانات شدید قیمت نهاده‌های دامی باعث شده که تولیدکنندگان تخم‌مرغ نسبت به تداوم تولید پایدار و اقتصادی این محصول هشدار دهند. برای تامین امنیت غذایی کشور و پاسخگویی به نیازهای داخلی، ضروری است که توجه ویژه‌ای به وضعیت تولید تخم‌مرغ و به ویژه بهبود شرایط اقتصادی تولیدکنندگان آن داشته باشیم.
کارشناسان و فعالان اقتصادی بر این باورند که تخم‌مرغ نه فقط به عنوان یک محصول استراتژیک و حیاتی در تأمین پروتئین مصرفی ایرانیان شناخته می‌شود، بلکه این محصول ظرفیت بالایی برای صادرات به کشورهای دیگر دارد. کشورهای همسایه ایران که با کمبود منابع پروتئینی مواجه هستند، به‌‌ویژه عراق، افغانستان، ترکمنستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس، بازارهای مستعدی برای صادرات تخم‌مرغ به شمار می‌روند. برای بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها، نیاز است که سازوکارهای صادراتی پایدار، پیش‌بینی‌پذیر و به ویژه متناسب با شرایط داخلی و بین‌المللی تدوین شود.
از همین‌رو حمیدرضا کاشانی، رئیس اتحادیه سراسری مرغداران تخمگذار میهن در خصوص آخرین وضعیت تولید و صادرات تخم‌مرغ در کشور گفت: «تخم‌مرغ به کشورهای هدف از جمله عراق، افغانستان، ترکمنستان، حاشیه خلیج فارس و سه کشور آفریقایی صادر شده است.»
وی همچنین اعلام کرد که در سال گذشته، ایران توانسته ۱۵۹ هزار تن تخم‌مرغ به ارزش بیش از ۱۵۰ میلیون دلار به ۱۱ کشور مختلف صادر کند. این آمار نشان‌دهنده قدرت و ظرفیت بالای صادراتی ایران در این حوزه است.
بر اساس گفته این مقام صنفی، تولید تخم‌مرغ در ایران در سال گذشته به یک میلیون و ۳۶۰ هزار تن رسید. این میزان تولید در شرایطی به دست آمد که چالش‌های زیادی در تامین نهاده‌ها و هزینه‌های تولید وجود داشت. با این حال، برنامه‌ریزی‌ها و حمایت‌های انجام شده از سوی دولت و اتحادیه‌ها نشان می‌دهد که تولید تخم‌مرغ در سال جاری رشد ۳ تا ۵ درصدی خواهد داشت که این امر نویدبخش آینده‌ای روشن برای صنعت تخم‌مرغ در ایران است.
آمارهای مثبت صادراتی و رشد تولید نشان می‌دهد که ایران توانسته تا سهم قابل توجهی از بازارهای منطقه‌ای تخم‌مرغ را به خود اختصاص دهد. این ظرفیت می‌تواند به یک مزیت اقتصادی پایدار تبدیل شود، به شرط آنکه حمایت‌های لازم از تولیدکنندگان ادامه پیدا کند و برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری برای بهبود کیفیت و افزایش بهره‌وری در این صنعت انجام شود. در عین حال، تداوم این روند مستلزم ایجاد توازن هوشمندانه میان تامین نیاز بازار داخلی و بهره‌برداری از فرصت‌های صادراتی است. این توازن باید به‌‌گونه‌ای برقرار شود که نه مصرف‌کننده داخلی تحت فشار قرار گیرد و نه تولیدکننده از حضور در بازارهای خارجی باز بماند.
اگر سیاستگذاران کشور بتوانند چارچوبی باثبات برای صادرات هدفمند و تولید اقتصادی تدوین کنند، تخم‌مرغ می‌تواند یکی از ارکان صادرات غیرنفتی ایران در سال‌های آینده باشد و نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند. این امر نیازمند هم‌افزایی میان سیاست‌های اقتصادی، حمایت از تولیدکنندگان و توجه به نیازهای بازارهای خارجی است تا از تمامی ظرفیت‌های موجود در این صنعت بهره‌برداری شود و اقتصاد کشور از نوسانات اقتصادی کمتری رنج ببرد.
در ادامه، باید بر اهمیت توجه به زیرساخت‌ها و فناوری‌های نوین در صنعت تولید تخم‌مرغ تاکید کرد. پیشرفت‌های علمی و فناوری در زمینه‌های مختلف، از جمله بهبود کیفیت نژادهای مرغ تخمگذار، بهینه‌سازی روش‌های تغذیه و استفاده از سیستم‌های نوین پرورش و مدیریت محیط مرغداری، می‌تواند نقش اساسی در افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید داشته باشد. در این راستا، حمایت از تحقیق و توسعه (R&D) در صنعت مرغداری و ایجاد همکاری‌های نزدیک‌تر میان دانشگاه‌ها، پژوهشگران و تولیدکنندگان، می‌تواند به ارتقا صنعت کمک کند.
در کنار این، توجه به مسائل زیست‌محیطی و استفاده بهینه از منابع طبیعی نظیر آب و انرژی در فرآیند تولید، موضوعی است که در سال‌های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به بحران‌های زیست‌محیطی و کمبود منابع آبی در برخی مناطق کشور، مدیریت بهینه این منابع و به‌کارگیری فناوری‌های کم‌مصرف می‌تواند کمک شایانی به تولید پایدار و حفظ منابع طبیعی کند. این مسأله در کنار رعایت استانداردهای بهداشتی و ایمنی، از جمله مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند تاثیر زیادی در کیفیت و موفقیت صادراتی تخم‌مرغ داشته باشد.
تامین و نگهداری روابط تجاری
یکی دیگر از مسائلی که باید به آن توجه کرد، تامین و نگهداری روابط تجاری با کشورهای هدف صادرات است. تقویت دیپلماسی اقتصادی و ایجاد روابط بلندمدت با کشورهای همسایه و دیگر بازارهای هدف، می‌تواند کمک کند تا ایران در بازارهای جهانی رقابتی‌تر ظاهر شود. علاوه بر این، ایجاد برندهای ملی و تضمین کیفیت بالای تولیدات می‌تواند زمینه‌ساز حضور موفق در بازارهای بین‌المللی و ارتقا سهم ایران از بازارهای جهانی باشد.
از سوی دیگر، لازم است که سیاستگذاران داخلی از طریق ایجاد قوانین و مقررات حمایتی، تشویق به سرمایه‌گذاری‌های خارجی و همچنین تسهیل فرآیند صادرات، مسیر را برای تولیدکنندگان هموار کنند. تسهیل فرآیندهای گمرکی، کاهش تعرفه‌های صادراتی و همچنین ایجاد بسته‌های حمایتی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان می‌تواند به تقویت جایگاه ایران در بازارهای جهانی کمک کند. در مجموع، صنعت تخم‌مرغ در ایران نه فقط از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است، بلکه با وجود چالش‌های مختلف، ظرفیت تبدیل شدن به یک بخش کلیدی در اقتصاد غیرنفتی کشور را دارد. به شرطی که توجه ویژه‌ای به تولید پایدار، بهره‌وری بیشتر، حفظ توازن بین نیازهای داخلی و فرصت‌های صادراتی و تقویت زیرساخت‌های صادراتی صورت گیرد، ایران قادر خواهد بود تا از این ظرفیت اقتصادی بهره‌برداری کامل کند و در مسیر رشد و توسعه اقتصادی کشور گام‌های موثری بردارد.
«افزایش تولید» و «عدم امکان صادرات» قیمت تخم مرغ را کاهش داد
سید فرزاد طلاکش دبیرکل فدراسیون طیور ایران ضمن اشاره به کاهش قیمت تخم مرغ به علت عدم امکان صادرات تخم مرغ به عراق و افزایش تولید این محصول در داخل کشور گفت: خرید تضمینی تخم‌مرغ توسط دولت به منظور جلوگیری از زیان گسترده تولیدکنندگان ضروری است؛ همچنین می‌توان با مدیریت تولید و توسعه صنایع فرآوری تخم‌مرغ از تکرار این مسأله جلوگیری کرد.
تخم‌مرغ به عنوان یک محصول پروتئینی با سرانه مصرف ۱۴.۵ کیلوگرم به ازای هر فرد در سال، نقش مهمی در تامین امنیت غذایی کشور دارد و به عنوان یک کالای راهبردی شناخته می‌شود. بررسی‌ها نشان از کاهش شدید قیمت این محصول در کشور دارد؛ تداوم این امر ضمن ایجاد زیان اقتصادی گسترده به مرغداران زمینه توقف تولید تخم‌مرغ را فراهم خواهد کرد. در همین راستا سید فرزاد طلاکش دبیرکل فدراسیون طیور ایران د گفت: بر اساس تفاهم اتحادیه مرکزی مرغداران میهن با وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۴۰۳ قیمت مصوب هر کیلوگرم تخم مرغ درب مرغداری معادل ۵۷ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده بود اما در روزهای اخیر قیمت این محصول به نرخ هرکیلوگرم ۲۵ هزار تومان درب مرغداری کاهش یافته است. در واقع هرکیلوگرم تخم مرغ ۳۲ هزار و ۵۰۰ تومان معادل ۱۲۰ درصد کمتر از نرخ مصوب عرضه می‌شود که تداوم این وضعیت باعث زیان گسترده واحدهای تولیدی و در نهایت کاهش تولید تخم مرغ در نیمه دوم سال خواهد شد.
روزانه ۸۰۰ تن تخم‌مرغ مازاد بر نیاز کشور تولید می‌شود
دبیرکل فدراسیون طیور ایران اظهار داشت: در حال حاضر روزانه ۴۵۰۰ تن تخم‌مرغ در کشور تولید می‌شود که با احتساب میزان مصرف روزانه کشور در فصل بهار و تابستان، حداقل ۸۰۰ تن از این میزان مازاد بر نیاز است و باعث کاهش قیمت تخم مرغ می‌شود.
وی افزود: افزایش تولید تخم مرغ در کشور ریشه در عدم حذف گله‌های مرغ تخمگذار، با طول عمر بالای ۸۰ هفته طی ماه‌های گذشته دارد؛ از طرفی همزمان بازارهای صادراتی هم دچار مشکل شدند. در واقع حدود ۶۵ درصد تخم مرغ کشور به عراق صادر می‌شد اما این ظرفیت به علت ایجاد تعرفه از سوی دولت این کشور به منظور حمایت از تولید داخلی از بین رفت.
لزوم خرید تضمینی تخم‌مرغ توسط دولت
دبیرکل فدراسیون طیور ایران تصریح کرد: با توجه به افزایش تولید تخم مرغ در کشورهای هدف صادراتی ایران عملا امکان صادرات این محصول محدود خواهد شد لذا در این شرایط باید به سمت توسعه صنایع فرآوری تخم‌مرغ رفت؛ چرا که ارزش افزوده محصولات فرآوری شده از تخم مرغ، بالا بوده و می‌توان به راحتی تا ۲ سال آنها را در انبار نگهداری کرد.
طلاکش ضمن تاکید بر خرید تضمینی تخم مرغ توسط دولت به منظور جلوگیری از زیان تولیدکنندگان گفت: سیاستگذاری با کیفیت و برنامه‌ریزی تولید متناسب با نیاز داخلی می‌تواند از آسیب‌های احتمالی به این صنعت جلوگیری کند.
قیمت تخم مرغ درب مرغداری ۳۰ هزارتومان
محمد مرادی مدیرعامل اتحادیه مرغداران میهن نیز گفت: تولید تخم مرغ برمبنای پرمصرف‌ترین سال شکل می‌گیرد که براین اساس در ماه‌های کم مصرف دچار مازاد تولید هستیم، امسال مازاد تولید بدلیل مشکلات صادرات مزید بر علت شد تا شرایط سخت تر کند و نهایتا با همکاری وزارت جهاد و مصوباتی که اخذ شد، حمایت‌ها در قالب بسته ای اتفاق می افتد تا با کمک تولیدکنندگان از این مرحله عبور کنیم.
وی خروج مرغ‌های پایان دوره، خرید حمایتی تخم مرغ و توزیع نهاده مدت دار را راهکار حمایت از مرغداران دانست و افزود: تخم مرغ جزءکالای اساسی و استراتژیک سفره خانوار است که نیاز به حمایت دارد تا تولید در نیمه دوم سال همزمان با پیک مصرف نداشته باشیم.
مرادی تولید ماهانه تخم مرغ را ۱۲۵ هزارتن اعلام کرد و گفت: بنابر آمار حداکثر مصرف ماهانه تخم مرغ ۹۰ تا ۱۰۰ هزارتن است.
این مقام مسئول درباره آخرین وضعیت صادرات تخم مرغ بیان کرد: بنابر آمار در فروردین ۱۰ هزار تن تخم مرغ به بازارهای هدف صادر شده است و با سازمان دامپزشکی و امور بین الملل وزارت جهاد در حال رایزنی هستیم تا بخشی از مشکلات صادراتی مرتفع شود و این موضوع ارتباطی به کمی و کیفی محصول ندارد و صرفا بحث روابط کشورهاست که امیدواریم رایزنی‌ها نتیجه بدهد.
وی درباره آخرین وضعیت بازار تخم مرغ بیان کرد: قیمت هرکیلو تخم مرغ درب مرغداری به ۲۶ تا ۲۷ هزارتومان رسیده بود که با اقدامات حمایتی صورت گرفته به بالای ۳۰ هزارتومان رسیده است که با استمرار حمایت‌ها پیش بینی می شود مرغدار از زیان خارج شود.
به گفته مرادی، کارشناسی اولیه قیمت تمام شده در ستاد تنظیم بازار انجام شده و امیدواریم اصلاح قیمت و واقعی سازی قیمت هرچه سریع تر انجام شود.
مدیرعامل اتحادیه مرغداران میهن با بیان اینکه نوسانات منطقی قیمت تخم مرغ از مزرعه تا سفره ۲۰ درصد فاصله است، گفت: علی رغم کاهش محسوس قیمت درب مرغداری، اما برای مصرف کننده کاهش قیمت ملموس نبوده که دستگاه‌های نظارتی با اعمال نظارت باید علل عدم اثرگذاری سریع کاهش قیمت درب مرغداری برای مصرف کننده را بررسی کنند.