با عنایت به برگزاری پانل تخصصی اقتصاد صنعت مرغداری در دهمین همایش کارشناسان مرغ مادر گوشتی، موارد زیر در حضور اساتید اقتصادی و سایر حاضران در جلسه به بحث و بررسی گذاشته شد. در ادامه، خلاصه‌ای از چالش‌های صنعت و راهکارهای برون‌رفت از بحران‌ها جهت استحضار ایفاد می‌گردد.
یادمان باشد که هیچ کشوری توسعه نمی‌یابد، مگر بخش خصوصی آن توسعه یافته باشد.
چالش‌ها:
1- ضعف در تدوین و اجرای برنامه‌های توسعه: ضعف در تدوین برنامه‌های توسعه (پیشرفت) و عدم اجرای صحیح و کامل آن‌ها توسط مدیران کشور.
2- غلبه دولت بر بخش خصوصی: کم‌رنگ کردن حضور بخش خصوصی، دخالت دولت در تولید و قیمت‌گذاری دستوری و اخذ تصمیمات خلق‌الساعه.
3- عدم حمایت از مصرف‌کنندگان: عدم حمایت دولت از مصرف‌کنندگان نهایی با توجه به کاهش دائمی قدرت خرید عامه مردم.
4- تأمین ارز: عدم تأمین ارز به موقع برای تأمین نیازهای اولیه و پرداخت بخشی از ارز در مدت طولانی و ایجاد هزینه‌های گزاف که نهایتاً به گردن مصرف‌کننده می‌افتد.
5- تأمین نقدینگی: افزایش نیاز به تأمین نقدینگی در اثر کاهش ارزش پول ملی که دائماً اتفاق می‌افتد، و تأمین آن توسط بانک‌ها نیز با بهره‌های سنگین و هزینه‌زا همراه است.
6- عدم تمایل به واگذاری امور به بخش خصوصی: عدم علاقه دولت به واگذاری امور به بخش خصوصی (یا تشکل‌ها)، حتی در اجرای بخشی از تصمیمات.
7- تولید و قیمت‌گذاری دستوری: تولید دستوری و قیمت‌گذاری دستوری و عدم توجه به عرضه و تقاضا، به‌خصوص پس از تصمیم به استفاده از آمیخته آرین که آمارهای تولید را کاملاً به هم ریخته است.
8- واردات غیرضروری: واردات غیرضروری محصولات نهایی و صرف هزینه‌های گزاف برای تنظیم بازار.
9- خرید تضمینی ناکافی: عدم خرید تضمینی کافی و صرفاً خرید برای ذخیره‌سازی توسط بخش دولتی و عرضه آن در مناسبت‌هایی که احتمال افزایش قیمت‌ها وجود دارد.
10- تأمین مواد اولیه: عدم تأمین حداقل مواد اولیه مورد نیاز در بعضی ماه‌های سال، که تأمین بیشتر آن در ماه‌های بعد جبران خسارت وارده را نمی‌کند.
11- عدم مشارکت بخش خصوصی در برنامه‌ریزی: عدم دعوت از بخش خصوصی جهت تدوین برنامه‌ها و عدم توجه به برنامه‌های اعلامی بخش خصوصی.
پیشنهادات و راهکارها:
1- مشارکت بخش خصوصی در برنامه‌ریزی: دولت در زمان تدوین برنامه‌های 5 ساله کشور باید از هر صنفی، و در این مورد از تشکل‌های صنعت طیور، درخواست تهیه برنامه 5 ساله نماید. در این صنعت، بهتر است از فدراسیون طیور که در برگیرنده تمام حلقه‌های زنجیره ارزش مرغ گوشتی و تخم مرغ است، دعوت نماید.
2- تقویت نقش بخش خصوصی: دولت باید بخش خصوصی واقعی را وارد حوزه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری نموده و او را حمایت کند، امور اجرایی را به او واگذار و خود بر حسن اجرا نظارت نماید.
3- توسعه صادرات: دولت باید حداقل 5 درصد از تولید سالانه را جهت توسعه صادرات محصولات نهایی اختصاص داده و برای آن مشوق صادراتی قائل شده و هرگز نباید از صادرات جلوگیری نماید. ظرفیت‌های ساخته شده فعلی بالغ بر 3.4 میلیون تن گوشت مرغ و 1.5 میلیون تن تخم مرغ در سال، بیش از نیاز کشور است، ولذا نیاز به احداث مگافارم‌ها نیست، مگر جایگزین ظرفیت‌های غیرقابل استفاده فعلی که از چرخه تولید خارج شده‌اند، گردند.
تأمین ارز: ارز مورد نیاز صنعت مرغداری، حداقل 4 میلیارد دلار در سال است که باید به همان شکل گذشته از طریق اعتبار اسنادی (LC) پرداخت شود.
4- ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری: ایجاد امنیت در سرمایه‌گذاری برای تولید با تأمین مواد اولیه مورد نیاز، صادرات طبق برنامه، خرید تضمینی و حمایت از مصرف‌کننده نهایی با توجه به کاهش قدرت خرید از طریق کالابرگ امکان‌پذیر بوده و بودجه آن از محل وجوهی که به واردات محصولات نهایی بی‌خاصیت از نظر تنظیم بازار تعلق می‌گیرد، فراهم شود.
5- انتخابات تشکل‌ها: اعضای تشکل‌ها که در واقع همان تولیدکنندگان داخلی هستند، موظفند که در انتخابات شهر، استان و کشور تشکل خود مسئولانه شرکت کرده و به انتخاب نامزد اصلح از بین نامزدهای با برنامه منطبق با برنامه 5 ساله صنف خود، رای دهند تا افرادی که دارای دانش، توانمندی، تخصص و تجربه می‌باشند و نیز منافع عمومی را بر منافع شخصی ترجیح می‌دهند، سکان مدیریت تشکل را در دست بگیرند.
مصطفی سید مصطفوی
